ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ: 

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Ή ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ;   

 Ο ΑΓΝΟΗΜΕΝΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ.

Του  Δημήτρη  Άλτα

 

Τα ερωτήματα που αφορούν την δυνατότητα πρόσβασης στην Αλήθεια και την  Γνώση δεν είναι βέβαια καινούργια! Ανάγονται στην εποχή του Παρμενίδη του Ελεάτη, ο οποίος απορρίπτει τον κόσμο των αισθήσεων, της κίνησης και της πολυπλοκότητας σαν ψευδαίσθηση και δέχεται την πραγματικότητα του «Εόν» της απόλυτης ολοστρόγγυλης ακίνητης και άχρονης Αλήθειας! Η γνώση αυτής της Αλήθειας, ο δρόμος του «Είναι» όπως λέει, είναι προσβάσιμος μόνο με την Νόηση, ενώ οι αισθήσεις οδηγούν στον αδιέξοδο δρόμο του «μη Είναι». Ο Παρμενίδης είναι ο θεμελιωτής της Μεταφυσικής αντίληψης, που κύριος εκφραστής της υπήρξε ο Πλάτωνας! Ο Πλάτωνας θεωρεί τον κόσμο των αισθήσεων και της εμπειρίας ατελή αντανάκλαση του κόσμου των Ιδεών που αποτελεί την μόνη αληθινή πραγματικότητα. Ο κόσμος αυτός γίνεται κατανοητός αποκλειστικά μέσω του «ορθού λόγου», της λογικής σκέψης δηλαδή και δεν βασίζεται στις αισθήσεις με τις οποίες γίνεται αντιληπτός ο υλικός κόσμος, το ατελές είδωλο του κόσμου των Ιδεών. Για τον Πλάτωνα η Γνώση είναι μια «ανάμνηση» του κόσμου των Ιδεών, που η ψυχή βίωσε πριν ενσαρκωθεί στο σώμα! Μία ανάμνηση, που συσκοτίζεται από τις αισθήσεις και απαιτείται άσκηση για να απαλλαγεί κανείς από την επιρροή τους και με καθαρή νόηση να κατακτήσει την Γνώση της Αλήθειας!

 Η Φιλοσοφική προσέγγιση κατανόησης του κόσμου μόνο μέσω του «ορθού λόγου» ονομάστηκε Ορθολογισμός, σε αντίθεση με τον Εμπειρισμό που αποτελεί υλιστική προσέγγιση και βασίζει την Γνώση αποκλειστικά υποτίθεται στην εμπειρία που αποκτάται μέσω των αισθήσεων και των συναισθημάτων!

Αν και ο Εμπειρισμός έχει τις ρίζες του στον Αριστοτέλη κύριος εκπρόσωπός του θεωρείται ο Επίκουρος! Και αυτό γιατί ο Αριστοτέλης συνηθισμένος να πατά σε δύο βάρκες, δηλώνει ότι τον υλικό κόσμο τον αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις και τον νοητό με τον Νου! Ο Εμπειρισμός του Επίκουρου εκφράζεται με τον Επικούρειο Κανόνα! Ο Επικούρειος Κανόνας προσωπική μου άποψη είναι, ότι δεν έτυχε ποτέ της δέουσας προσοχής, ούτε στην εποχή του, ούτε στους κατοπινούς χρόνους,  αφού όλη η συζήτηση και η κριτική επικεντρώθηκε στον υλισμό και την ηδονιστική ηθική της Επικούρειας Φιλοσοφίας, που έγιναν κόκκινο πανί για τις αντίπαλες μεταφυσικές φιλοσοφίες τις μονοθεϊστικές θρησκείες και τα κατεστημένα που εξυπηρετούσαν.

Ο Επικούρειος Κανόνας πράγματι βασίζει την Γνώση στις αισθήσεις και τα συναισθήματα! Αλλά δεν αρκείται σε αυτό. Η αξιολόγηση των δεδομένων των αισθήσεων και των συναισθημάτων απαιτεί λογική ανάλυση. Γι’ αυτό και ο Επίκουρος διευκρινίζει ότι οι αισθήσεις δεν σφάλουν ποτέ! Δεν υπόκεινται στο λόγο, δηλαδή δεν χρησιμοποιούν τη λογική, άρα δεν υπόκεινται σε διάψευση. Σε διάψευση υπόκεινται οι κρίσεις και γνώμες που σχηματίζει το ανθρώπινο μυαλό, με τον τρόπο που επεξεργάζεται τις πληροφορίες που του παρέχουν οι αισθήσεις. Η μέθοδος εξάλλου της αναλογίας μέσω τις οποίας συμπεραίνουμε για εκείνα που δεν εμπίπτουν στην αντίληψή μας κατ’ αναλογία με τα γνωστά, χρησιμοποιεί εξίσου την εμπειρία και την λογική σκέψη.

Ο τρόπος με τον οποίον προκύπτουν οι έννοιες (προλήψεις) από τις παραστάσεις, το στιγμιαίο δηλαδή αποτύπωμα των αισθήσεων στην συνείδηση, απαιτεί επίσης λογική επεξεργασία. Συγκεκριμένα η πρόληψη είναι έννοια που προέκυψε από ομοειδείς  παραστάσεις που παρέμειναν στον νου σαν αποταμίευμα. Προϋποθέτει την λειτουργία της μνήμης. Είναι η μνήμη ενός εξωτερικού πράγματος που μας έχει παρουσιαστεί επανειλημμένα, όπως μας εξηγεί ο Διογένης ο Λαέρτιος. Προϋποθέτει επίσης την αφαιρετική διαδικασία ανάλυσης του νου. Ενώ λοιπόν η παράσταση είναι στιγμιαία αποτύπωση της πραγματικότητας, και δεν προϋποθέτει μνήμη και λογική επεξεργασία, η πρόληψη (έννοια), που αποτελεί συγκερασμό ομοειδών παραστάσεων, σχηματίζεται σε βάθος χρόνου με την συνεργασία της μνήμης και της αφαιρετικής λογικής επεξεργασίας και αποθηκεύεται στο νου για περαιτέρω χρήση, συμβάλλοντας στην δόμηση της εμπειρίας και εκφράζεται με ένα συγκεκριμένο λεκτικό σύμβολο, μία λέξη δηλαδή συγκεκριμένη, που η σκέψη ή  εκφορά της την ανασύρει αυτή και καμία άλλη από το αποταμίευμα των διαφόρων εννοιών στον νου.

Τέλος η μέθοδος της εμπειρικής διπλής δοκιμασίας της επιβεβαίωσης και μη αμφισβήτησης και αμφισβήτησης και μη επιβεβαίωσης θέτει στέρεα τα θεμέλια της γνώσης και τα όρια πραγματικού και φανταστικού!

Δεν υφίσταται επομένως Εμπειρισμός στερούμενος λογικής σκέψης και ανάλυσης κατ’ αναλογία με τον Πλατωνικό Ορθολογισμό!  Γι’ αυτό και οι Επικούρειοι όταν μιλούν για Ορθολογισμό εννοούν την λογική ανάλυση των δεδομένων των αισθήσεων με βάση την εμπειρία.

Έτσι μπορεί ο άνθρωπος να προσεγγίσει την πραγματικότητα σε ικανοποιητικό βαθμό ώστε να ερμηνεύσει τον κόσμο που τον περιβάλλει και να αποβάλλει τους φόβους που προκαλεί η άγνοια! Σε αντίθεση με τους Ορθολογιστές όμως οι Επικούρειοι δεν ισχυρίζονται ότι η αντιληπτή πραγματικότητα ταυτίζεται με κάποια  Απόλυτη Αλήθεια!

Για τους Επικούρειους ο Πλατωνικός Ορθολογισμός είναι πουκάμισο αδειανό αφού η λογική ανάλυση απαιτεί δεδομένα που στην προκείμενη περίπτωση είναι ανύπαρκτα! Το αδειανό όμως αυτό πουκάμισο, ο ορθολογισμός του τίποτα, υπήρξε δεκανίκι μεταφυσικών Ιδεοληψιών και θρησκειών του παραλόγου που τελικά βύθισαν την Ευρώπη στο σκοτάδι του Μεσαίωνα!

Από τον 17^ο αιώνα, με την έκρηξη της Επιστήμης, το πρόβλημα της Γνώσης τέθηκε ξανά! Ο Ορθολογισμός και ο Εμπειρισμός ξαναήρθαν στο προσκήνιο! Ο πρώτος με τον Ρενέ Ντεκάρτ ο δεύτερος με τον Φράνσις Μπέικον.

Η αναβίωση του Εμπειρισμού συνδέεται με την ανακάλυψη του έξοχου ποιήματος του Λουκρήτιου  «De rerum natura» σε ένα βαυαρικό μοναστήρι από τον Πόντζιο Μπαρτσιλιόνι το 1417. Το ποίημα αποτελεί μία έμμετρη, στην λατινική γλώσσα, μεταφορά της Φιλοσοφίας του Επίκουρου την οποία και ανασύρει στο φως της επικαιρότητας από το σκότος της  λήθης των  Μεσαιωνικών χρόνων!

Ο Πιέρ Γκασσεντί, τον 17^ο αιώνα, με την ανασύσταση του 10^ου βιβλίου του Διογένη του Λαέρτιου αποκατέστησε το κύρος της Φιλοσοφίας του Επίκουρου μετά 12 αιώνες συκοφαντίας και παραποίησης.

O Φράνσις Μπέικον, ο Τόμας Χομπς, ο Τζον Λόκ  υπήρξαν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του Εμπειρισμού τον 17^ο και 18^ο αιώνα στην βάση του Επικούρειου Κανόνα. Στην συνέχεια η «ιδεοκρατία» του Berkeley  και ο σκεπτικισμός του Hume θόλωσαν την εικόνα του Εμπειρισμού  και κάπου εκεί χάθηκε η μπάλα αφού η απομάκρυνση από τον Επικούρειο Kανόνα άνοιξε τον δρόμο στην αυθαίρετη δοξασία και την μεταφυσική.

            Ας επικεντρωθούμε όμως  στο στρατόπεδο των Ορθολογιστών.

           Το αδειανό πουκάμισο του ορθολογισμού ανέλαβαν να γεμίσουν, αρχής γενομένης από την εποχή του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, μεγάλοι Ευρωπαίοι Φιλόσοφοι με πρώτο και καλύτερο όπως ειπώθηκε τον Ρενέ Ντεκάρτ!

O Ντεκάρτ χρησιμοποίησε την  αμφιβολία σαν μεθοδολογικό εργαλείο για την απόκτηση έγκυρης γνώσης. Για τον Ντεκάρτ η κατασκευή ενός συμπαγούς οικοδομήματος της γνώσης, οφείλει να στηριχτεί στις πεποιθήσεις εκείνες που ο ορθός λόγος έχει θωρακίσει τόσο ισχυρά, ώστε τίποτα απολύτως να μην μπορεί να τις κλονίσει. Για να μπορέσουμε να εντοπίσουμε τέτοιου είδους πεποιθήσεις, ο Ντεκάρτ προτείνει να εφαρμόσουμε τη μέθοδο της συστηματικής αμφιβολίας. Να ελέγξουμε δηλαδή όλες τις πεποιθήσεις μας και να επιλέξουμε εκείνες για τις οποίες στάθηκε αδύνατο να αμφιβάλουμε. Ισχυρίζεται ότι οι Αληθείς Ιδέες, που αποτελούν παραστάσεις των βασικών χαρακτηριστικών των υλικών και πνευματικών όντων, έχουν εμφυτευθεί στον Νου μας από τον Θεό και χαρακτηρίζονται από ενάργεια! Στις έμφυτες αυτές ιδέες έχουμε πρόσβαση ενορατικά και άμεσα, χωρίς να απαιτείται συλλογιστική διαδικασία!  Όπως το περίφημο «σκέφτομαι άρα υπάρχω», όπου και το «άρα» είναι πλεονασμός, αφού το υπάρχω απορρέει αβίαστα από το σκέφτομαι, χωρίς ανάγκη κάποιου συλλογισμού!

Ο Ντεκάρτ επεδίωξε λοιπόν να γεμίσει το αδειανό πουκάμισο με έμφυτες ιδέες!

Στην συνέχεια δύο άλλοι μεγάλοι φιλόσοφοι ο Μπαρούχ Σπινόζα και ο Γκότφριντ Λάιμπνιτς παρατήρησαν ότι το πουκάμισο συνέχισε να κρεμάει παρά την προσπάθεια του Ντεκάρτ.

Αυτοί πίστευαν ότι ξεκινώντας από κάποιες θεμελιώδεις αρχές όπως μαθηματικά αξιώματα και λογικές αρχές μαζί με τις έμφυτες ιδέες και μόνο με τον «ορθό λόγο» θα μπορούσε κάποιος να αποκτήσει όλη την δυνατή Γνώση! Ο ορθολογισμός του Σπινόζα μάλιστα είναι απόλυτος! Ισχυρίζεται ότι η ανθρώπινη σκέψη είναι ικανή να γνωρίσει στην εντέλεια τον Θεό! Δηλαδή υποστηρίζει την λογική προσέγγιση του μεταφυσικού! Εντυπωσιακή δοξασία αλλά το πουκάμισο συνέχισε να κρεμάει!

Παρ’ όλα αυτά ο Χέγκελ υποστήριξε ότι μόνο με τον «ορθό λόγο» όχι μόνο ήταν δυνατό να κατανοηθεί η ανθρώπινη Ιστορία, αλλά και να προβλεφθεί η μελλοντική της πορεία!  Η Ιδέα αυτή  συγκίνησε τον Κάρλ Μάρξ, που αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την Φιλοσοφία του Χέγκελ σαν βάση για την δική του θεωρία, αφαιρώντας της το μεταφυσικό στοιχείο με αμφιλεγόμενα πάντως αποτελέσματα αφού διατήρησε τον μεταφυσικό ντετερμινισμό της.

Ούτε με τον ντετερμινισμό του Χέγκελ γέμισε το πουκάμισο!

Στο τέλος ο Ιμάνουελ Κάντ αποφάσισε ότι αν δεν βρεθεί τρόπος να συνδυαστεί ο Ορθολογισμός με τον Εμπειρισμό άκρη δεν βγαίνει! Αλλά η ενοποίηση του Εμπειρισμού με τον Oρθολογισμό, φάνταζε κάπως σαν την ενοποίηση της κβαντομηχανικής με την θεωρία της σχετικότητας! Μπορεί να σας φαίνεται αυτονόητο, αλλά στον χώρο της Φιλοσοφίας δεν είναι! Ο ορθός λογισμός δεν έπρεπε πλέον να ομφαλοσκοπεί, αλλά να αναλύει δεδομένα της Εμπειρίας. Αλλά πως τα ακατέργαστα δεδομένα των αισθήσεων γίνονται Εμπειρία; Ο Κάντ θα είχε γλυτώσει αρκετή φαιά ουσία αν είχε καταφύγει στον Επικούρειο Κανόνα! Προφανώς δεν κατέφυγε! Το μενού μπορεί να μην είχε πλέον έμφυτες Ιδέες, αλλά είχε προ εγκατεστημένα έμφυτα καλούπια, στα οποία ο νους προσάρμοζε τα ακατέργαστα δεδομένα των αισθήσεων ώστε να μπορεί ο ορθός λόγος να τα επεξεργαστεί! Τα καλούπια τα ονόμασε εποπτείες και κατηγορίες στα πλαίσια μίας μάλλον δυσνόητης και θολής εξήγησης με αρκετές μεταφυσικές προεκτάσεις.

Ο Κάντ θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της Γερμανικής Φιλοσοφίας που με την εξαίρεση του Νίτσε παρέμεινε πάντα Ιδεαλιστική. Επηρέασε βαθιά την νοοτροπία της Γερμανικής Κοινωνίας και ίσως δίνει εξήγηση γιατί οι Γερμανοί προσπαθούν πάντα να προσαρμόσουν την πραγματικότητα στα καλούπια που έχουν στο μυαλό τους και που δεν είναι έμφυτα, αλλά εγκαθίστανται με την προπαγάνδα από την εξουσία. Το αν η πραγματικότητα προσαρμόζεται ή όχι στα καλούπια τους είναι πρόβλημα της πραγματικότητας! Δεν είναι αστείο! Δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι και η σημερινή συμπεριφορά και νοοτροπία των Γερμανών, Ελίτ και λαού, είναι ισχυρές αποχρώσες ενδείξεις!

Πάντως έστω και έτσι και παρά τις υποβόσκουσες μεταφυσικές προεκτάσεις, συνδέθηκε η εμπειρία με τον ορθολογισμό και αυτό πρέπει να χρεωθεί στα θετικά της Καντιανής Φιλοσοφίας.

Τόσο ο Εμπειρισμός όσο και ο Πλατωνικής αντίληψης δογματικός ορθολογισμός, συγκρούστηκαν με τις μονοθεϊστικές θρησκείες. Ο Εμπειρισμός λόγω της υλιστικής του κοσμοθεώρησης. Ο ορθολογισμός λόγω της θέσης του ότι η Αλήθεια είναι προσβάσιμη με την νόηση, απέρριψε τις εξ αποκαλύψεως Αλήθειες, τις ενορατικές προσεγγίσεις την αυθεντία και τον ανορθολογισμό της πίστης. Το ότι ο ορθολογισμός κατέληξε δεκανίκι του Μονοθεισμού και ο Πλάτωνας θεωρήθηκε ο Έλληνας Μωυσής ( Φίλων ο Αλεξανδρεύς ), επιβεβαιώνει ότι στον χώρο του μεταφυσικού τελικά το παράλογο επικρατεί της λογικής σκέψης. Σ’ αυτό συνέβαλε και η ολισθηρή παρενέργεια του Ορθολογισμού η « εκλογίκευση » δηλαδή η τάση να ερμηνεύουμε με αληθοφανείς λόγους και αιτιολογίες, ισχυρισμούς και συμπεριφορές μακριά από τα  πραγματικά κίνητρα και τις αιτίες τους. Με αυτόν τον τρόπο το παράλογο δεν μετατρέπεται αλλά μεταμφιέζεται σε λογικό!

Δεν έχω την πρόθεση να επεκταθώ περισσότερο. Είναι σαφές νομίζω ότι ο παραγκωνισμός του Επικούρειου Κανόνα και συνακόλουθα της Επικούρειας λογικής, οδήγησε σε επιβράδυνση, αν όχι σε οπισθοδρόμηση, την ανθρώπινη σκέψη και επιστήμη κατά εκατοντάδες Χρόνια. Δεν είναι τυχαία η διαπίστωση του Νίτσε ότι μετά τον Επίκουρο η Φιλοσοφία δεν έκανε βήμα μπροστά αν δεν έκανε χιλιάδες βήματα πίσω. Για τον λόγο αυτό η Φιλοσοφία του Επίκουρου είναι στην εποχή μας επίκαιρη και πρωτοποριακή όσο ποτέ άλλοτε.

Η αλήθεια είναι ότι το σύνολο της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας τόσο η Μεταφυσική όσο και η Υλιστική, διαθέτει μία ανυπέρβλητη κομψότητα ομορφιά και τελειότητα, που κάνει όλα τα μεταγενέστερα φιλοσοφικά ρεύματα να φαίνονται αφελή, χονδροειδή και δυσνόητα. Τίποτα σημαντικό δεν ειπώθηκε στην Φιλοσοφία μετά τον Ηράκλειτο τον Παρμενίδη τον Πλάτωνα τον Αναξαγόρα τον Δημόκριτο τον Αριστοτέλη τον Επίκουρο! Γι’ αυτό και η Φιλοσοφική αναζήτηση επιστρέφει και θα επιστρέφει πάντοτε σε αυτούς! Και η αντιπαράθεση Ορθολογισμού – Εμπειρισμού θα ανάγεται πάντοτε σε αντιπαράθεση Πλάτωνα – Επίκουρου με όλους τους υπόλοιπους να κρατούν ρόλους κομπάρσων!

 Άλτας Δημήτρης

ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

 

ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

του  Δημήτρη Άλτα

                Υπάρχουν δύο τρόποι να αντικρίσουμε τον Κόσμο. Να τον δούμε όπως είναι, ή να τον δούμε όπως θα θέλαμε να είναι. Η πρώτη προσέγγιση λέγεται ρεαλιστική η δεύτερη ιδεαλιστική. Και οι δύο προσεγγίσεις έχουν φιλοσοφικό υπόβαθρο που ανάγεται στην Αρχαία Ελλάδα. Η ρεαλιστική έλκει από την φιλοσοφία του Επίκουρου, η ιδεαλιστική από την φιλοσοφία του Πλάτωνα. Έτσι ενώ η βάση του Ρεαλισμού είναι καθαρά υλιστική, η βάση του Ιδεαλισμού είναι μεταφυσική. Ο Ρεαλισμός βασίζεται στα δεδομένα της πραγματικότητας, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από τις αισθήσεις και τα βασικά συναισθήματα της ηδονής και της οδύνης και απαιτεί όχι μόνο απόδειξη και επιβεβαίωση των γεγονότων ( επιμαρτύρηση ) αλλά και αδυναμία διάψευσής τους (αντιμαρτύρηση). Ο ιδεαλισμός  που στην εποχή μας εκφράζεται με τις ιδεολογίες και τις θρησκείες, είναι ένα νοητικό κατασκεύασμα, ένα αυθαίρετο σύστημα ιδεών, αντιλήψεων και θέσεων που προβάλλεται από τους πιστούς ως η αδιαπραγμάτευτα αληθινή εικόνα της πραγματικότητας. Ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνουμε τον Κόσμο καθορίζει και το πως αντιδρούμε σε αυτόν, καθώς και τις επιπτώσεις της αντίδρασής μας.

Οι ιδεαλιστές απόλυτα βέβαιοι για την αδιαπραγμάτευτη άποψή τους, που την στηρίζουν σε αυθαίρετες παραδοχές, αναπόδεικτες δοξασίες και αφηρημένες έννοιες προσπαθούν να προσαρμόσουν την πραγματικότητα στα ιδεοληπτικά τους καλούπια, κυνηγώντας απόλυτες αλήθειες, υπέρτατους σκοπούς και θολές ουτοπίες, δίνοντας μεταφυσικές απαντήσεις στα πραγματικά προβλήματα. Τώρα, εάν η πραγματικότητα αρνείται να προσαρμοστεί στις ιδεοληψίες τους, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα!  Αλλά το κακό με την πραγματικότητα είναι, ότι είναι ανηλεής και εκδικητική. Και έχει μια ιδιαίτερη απέχθεια γι’ αυτούς που την αγνοούν!

Οι ρεαλιστές από την άλλη, δεν διαθέτουν την γκλαμουριά των ιδεολόγων! Δεν μιλούν για τις υψηλές ιδέες της Δικαιοσύνης και της Ηθικής, για Θέωση του Ανθρώπου, για Ιδανικές Πολιτείες, για Επίγειους και μετα Θάνατον Παράδεισους,  για Παγκόσμια Ειρήνη. Ο Ρεαλισμός φαντάζει πεζός, απαισιόδοξος και συχνά ανήθικος! Όμως αν δεν πατήσουμε στην πραγματικότητα, δεν έχουμε καμμιά ελπίδα να βελτιώσουμε την ζωή την δική μας και της Κοινωνίας μας. Αν την αγνοήσουμε ίσως κινδυνέψει η ίδια η επιβίωσή μας.  Ο Ρεαλισμός σαν ρεύμα στις Διεθνείς Σχέσεις έχει την αρχή του στον Θουκυδίδη, αλλά αποτελεί και την φυσική προέκταση του Επικούρειου Κανόνα στο πεδίο αυτό, έστω και αν ο ίδιος ο Επίκουρος- απόγονος του Θουκυδίδη- δεν ασχολήθηκε ποτέ με τον συγκεκριμένο τομέα.

Σε προσωπικό επίπεδο, η φιλοσοφία του Επίκουρου αποτελεί τον καλύτερο μπούσουλα για μια ζωή όσο το δυνατόν πιο ευχάριστη, μακριά από μεταφυσικούς φόβους και απατηλές επιθυμίες, εξασκώντας τον άνθρωπο στην ρεαλιστική ιεράρχηση των αναγκών του, επικεντρώνοντας στην Φρόνηση την Φιλία και την Δικαιοσύνη. Η Δικαιοσύνη αποτελεί την βάση του Κοινωνικού Συμβολαίου και αποτελεί μηχανισμό διασφάλισης της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης και ασφάλειας, προς όφελος όλων των συμμετεχόντων στον κοινωνικό βίο. Γι’ αυτό και η δικαιοσύνη είναι άχρηστη μεταξύ των Φίλων, αφού κανείς φίλος δεν διανοείται να βλάψει τον φίλο του, όπως λέει ο Επίκουρος. Το Κοινωνικό Συμβόλαιο του «μη βλάπτειν ουδέ βλάπτεσθαι», αποτελεί τον ακρογωνιαίο δομικό λίθο  της κοινωνικής συμβίωσης βασίζεται στους Νόμους και η τήρησή του είναι η ευθύνη του Κράτους.

Σε επίπεδο κοινωνιών, αν προεκτείνουμε την σκέψη του Επίκουρου, διαπιστώνουμε ότι υφίσταται πάλι ένα συμβόλαιο. Ένα συμβόλαιο που επίσης εδράζεται στο κοινό συμφέρον δύο ή περισσότερων συμβαλλομένων, αλλά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν Δίκαιο με την έννοια που ισχύει εντός των Οργανωμένων Κοινωνιών. Αυτό γιατί μέσα στην Κοινωνία, το Δίκαιο  εκφράζεται με τους Νόμους, που δεσμεύουν όλους τους πολίτες και υπάρχει δυνατότητα επιβολής του από την Πολιτική έκφραση της Κοινωνίας που είναι το Κράτος, ενώ μεταξύ των Κοινωνιών, δηλαδή των Κρατών, δεν υφίσταται καμία υπερεθνική αρχή για να επιβάλλει κάποιο Δίκαιο.

Έτσι, το λεγόμενο Διεθνές Δίκαιο, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής των συμφερόντων των περισσότερων και ισχυρότερων κρατών.  Στο Διεθνές Σύστημα, σε αντίθεση με το εσωτερικό των Κρατών, επικρατεί αναρχία. Στην αρχαιότητα το Διεθνές Σύστημα αποτελούταν από Φυλές, Πόλεις – Κράτη, Βασίλεια και  Αυτοκρατορίες.

Το σύγχρονο Διεθνές Σύστημα ανάγεται συμβολικά στην συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648, η οποία έβαλε τέλος στον Τριακονταετή πόλεμο στην Ευρώπη. Το «μοντέλο της Βεστφαλίας» είναι ένα Σύστημα Συλλογικής Ασφάλειας των Διεθνών Δρώντων, που βασίζεται στις Αρχές της ισοτιμίας, της κυριαρχίας και της μη επέμβασης. Αποτελεί σε σημαντικό βαθμό,  συνέχεια του Διεθνούς Συστήματος των Πόλεων-Κρατών της Κλασσικής Ελλάδας, με την διαφορά ότι στην Κλασσική Ελλάδα επικρατούσε πολύ μεγαλύτερη ομοιογένεια, λόγω του κοινού πολιτισμικού στοιχείου, της κοινής γλώσσας, της θρησκείας και της φυλής. Η συμμετοχή όλων των Ελλήνων και μόνο αυτών, σε Κοινούς Αθλητικούς Αγώνες και θρησκευτικές τελετές, επισφράγιζαν το αίσθημα της κοινής καταγωγής και του ενός Έθνους.

Κάθε Κράτος ασκεί την απόλυτη κυριαρχία του εντός των συνόρων του. Το γεγονός αυτό είναι σημαντικό, γιατί τα σύνορα καθορίζουν την ύπαρξη του Κράτους που όπως είπαμε είναι η πολιτική έκφραση της Κοινωνίας. Αμφισβήτηση των συνόρων θέτει έμμεσα θέμα αμφισβήτησης της ύπαρξης της ίδιας της Κοινωνίας.  

Αντίθετα με τον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο και την ομοιογένεια του ( ένα Έθνος διαιρεμένο σε πολλά Κράτη – Πόλεις ), σήμερα τα Κράτη είναι μονοεθνικά ή πολυεθνικά με κάθε έθνος να διεκδικεί το δικό του κράτος. ( Παλαιστίνιοι, Κούρδοι, Καταλανοί, Σκωτσέζοι, Ουιγούροι, Ταμίλ κ.ά.). Στα πολυεθνικά κράτη που κατάφεραν να αποκτήσουν κοινωνική συνοχή, αυτό οφείλονταν στην επικράτηση μιας πολιτισμικής κουλτούρας, όπως για παράδειγμα της προτεσταντικής κουλτούρας στις Η.Π.Α. που έδειξε μια σχετική ευελιξία στην αποδοχή της διαφορετικότητας  για οικονομικούς κυρίως λόγους, αν και τα πρώιμα στάδια της δημιουργίας του κράτους των Η.Π.Α. χαρακτηρίζονται από την εξόντωση των γηγενών Ινδιάνικων πληθυσμών και έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, με αφορμή τον θεσμό της δουλείας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι και σήμερα δεν υπάρχει πρόβλημα σύγκρουσης των διαφορετικών ταυτοτήτων, που συχνά δοκιμάζει την κοινωνική συνοχή με συχνά ακραίους τρόπους. Σήμερα, η κυρίαρχη Προτεσταντική κουλτούρα, αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο από την Μεξικανική Καθολική κουλτούρα, λόγω της παράνομης μετανάστευσης, ιδιαίτερα στις Νότιες Πολιτείες, που είναι όμως σε ένα βαθμό συμβατή με την επικρατούσα.

Σε άλλες όμως περιπτώσεις η δημιουργία του Κράτους συνδέθηκε με γενοκτονίες, στην προσπάθεια επικράτησης της κυρίαρχης Εθνικής Ομάδας, έναντι των μειονοτικών πληθυσμών, γεγονός που είναι συνδεδεμένο με την ανάδυση  του σύγχρονου Τουρκικού Κράτους από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Υπήρξε επίσης συχνό φαινόμενο στην Αφρική και την Ασία, μετά την κατάρρευση της αποικιοκρατίας τον 20^ο αιώνα.

Η έννοια του Έθνους ανάγεται σε κοινές καταβολές όσον αφορά την προέλευση, αλλά κυρίως τον πολιτισμό, την θρησκεία, την ηθική, την γλώσσα και την κοινή ιστορική πορεία. Η κοινή ιστορική πορεία είναι σημαντική στην διαμόρφωση συλλογικής εθνικής συνείδησης, γιατί μπορεί ομάδες με διαφορετική προέλευση και διαφορετικά, αλλά συμβατά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, να τις οδηγήσει σε δημιουργία ενιαίας Εθνικής Ομάδας. Παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο. Σημαντικό ρόλο στην σφυρηλάτηση συλλογικής εθνικής συνείδησης, παίζει και η δημιουργία στο διάβα του χρόνου, μιας εθνικής μυθολογίας, που ερμηνεύει μεροληπτικά τα γεγονότα της ιστορικής πορείας και συχνά τα διαστρεβλώνει, στην προσπάθεια ανάδειξης των αρετών του Έθνους και απόκρυψης των σκοτεινών στιγμών του. Το γεγονός αυτό ενέχει τον κίνδυνο του Εθνικισμού, της ιδεοληψίας δηλαδή περί φυλετικής ανωτερότητας ενός Έθνους έναντι των άλλων, ή του περιούσιου Έθνους του Θεού που είναι προορισμένο να ηγηθεί όλων των άλλων Εθνών. Ακραίο παράδειγμα η Ναζιστική Γερμανία. Οι ιδεοληψίες αυτές, που υπερτονίζουν μια δήθεν ξεχωριστή φυλετική ταυτότητα,  σε συνδυασμό με τους θρησκευτικούς φανατισμούς, αποτέλεσαν εκρηκτικό μίγμα που οδήγησαν την ανθρωπότητα σε λουτρά αίματος στην πορεία του Τραγικού Ιστορικού της γίγνεσθαι.

Ο Εθνικισμός χαρακτηρίζει ψυχολογικά ανώριμα άτομα, που προσπαθούν να αποκτήσουν ταυτότητα μέσα από τους Εθνικούς μύθους και έχουν υπόσταση μόνο μέσα στην ανωνυμία της αγέλης, που δίνει διέξοδο στον μισανθρωπισμό τους, ο οποίος εκδηλώνεται συνήθως σαν ξενοφοβία και ρατσισμός, σύμπτωμα του αισθήματος κατωτερότητας από το οποίο συνήθως διακατέχονται!

Αντίθετα ο Πατριωτισμός, σημαίνει το συναίσθημα του ανήκειν σε ένα Τόπο και μία Κοινωνία, που μέσα της ζουν και ευημερούν η οικογένεια, τα αγαπημένα πρόσωπα, οι γνωστοί , οι φίλοι, τα όνειρα και οι αναμνήσεις των σημαντικών ιδιωτικών και συλλογικών στιγμών μας. Είναι οι αξίες μας και ο τρόπος ζωής μας. Οι παραδόσεις και οι μύθοι μας. Η Ιστορία μας. Ο τόπος που  έχουν θαφτεί οι πρόγονοί μας. Είναι ο καμβάς που πάνω του έχουμε ζωγραφίσει την ίδια μας την Ζωή. Είναι η πηγή της ηδονής και της οδύνης μας. Αυτή την Πατρίδα είμαστε αποφασισμένοι να την υπερασπιστούμε με κάθε κόστος, γιατί αν την χάσουμε θα χάσουμε την ίδια την υπόστασή μας.

Ειδικά για τους Έλληνες, η Ειρήνη δεν ήταν ποτέ επιλογή αν δεν συνοδεύονταν με την Ελευθερία.  Η οδύνη του πολέμου είναι πάντα η επιλογή μας όταν πρόκειται να οδηγήσει στην ηδονή της Ελευθερίας και της Ασφάλειας της Πατρίδας μας.

Ο Πατριώτης έχει μια θεμελιώδη διαφορά με τον Εθνικιστή. Επειδή αγαπάει την Πατρίδα του και το Έθνος του, σέβεται και τις Πατρίδες και τα Έθνη των άλλων.

Σημαντική παρατήρηση! Ο Πατριωτισμός είναι διαχρονική έννοια. Όσοι μιλούν για Νέο Πατριωτισμό άλλα έχουν στο μυαλό τους! Η προσθήκη του προσδιορισμού «Νέος» μπροστά από μία έννοια συχνά καταλήγει, με εύσχημο τρόπο, να εννοεί το ακριβώς αντίθετο!  Στην πατρίδα μας ο «Νέος Πατριωτισμός» έγινε σημαία της Κυρίαρχης Εθνομηδενιστικής τάσης των αρχών του Αιώνα μας που διατρέχει οριζόντια το πολιτικό σύστημα της Χώρας.

                Έθνος, Πατρίδα, Λαός, Κοινωνία. Συχνά μιλώντας για το ένα καταλήγουμε να εννοούμε το άλλο. Διαφορετικές σίγουρα έννοιες αλλά με κοινό παρονομαστή. Και αυτός είναι το Κράτος.

Και οι τέσσερεις έννοιες στο Διεθνές Σύστημα εκπροσωπούνται από το Κράτος. Τα Κράτη αποτελούν σήμερα τις βασικές δομικές μονάδες του Διεθνούς Συστήματος σύμφωνα με τους Ρεαλιστές.

Αλλά υπάρχει και η άλλη άποψη. Εκείνη των Ιδεαλιστών. Υποστηρίζει ότι τα Κράτη σαν κοινωνικές δομές είναι ξεπερασμένα. Η ύπαρξή τους οδηγεί στον Εθνικισμό, την εσωστρέφεια και τον ρατσισμό. Ότι στο Διεθνές Σύστημα δεν υφίστανται μόνο Κράτη, αλλά και Πολυεθνικές Εταιρίες, Διεθνείς Οργανισμοί και Μ.Κ.Ο. Ότι το Καπιταλιστικό Σύστημα παραγωγής, στα πλαίσια της Φιλελεύθερης Οικονομίας, έχει επικρατήσει πλήρως, το Κεφάλαιο είναι παγκοσμιοποιημένο, το εμπόριο ελεύθερο και θα πρέπει να υπάρχει πλήρης ελευθερία μετακίνησης των ανθρώπων, ελευθερία που παρεμποδίζεται από την ύπαρξη συνόρων. Γι’ αυτό κάθε «προοδευτικός» άνθρωπος θα πρέπει να είναι υπέρ των Ανοικτών Συνόρων στα πλαίσια του Νέου Ανθρωπισμού! Ο «Ανθρωπισμός» αυτός εξυμνεί την χωρίς όρια και δεσμεύσεις ανθρώπινη ελευθερία και τον ατομικισμό του ανθρώπου, που δεν ανήκει σε Έθνος, Κράτος, Λαό ή Κοινωνία αλλά είναι μέλος μιας Παγκόσμιας Κοινότητας χωρίς ιστορικότητα, η οποία ατενίζει ένα μέλλον τεχνολογικά προηγμένο και ουτοπικό, στα πλαίσια του οποίου θα επιτευχθεί μία παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση.

Η παραπάνω περιγραφή αφορά τον λεγόμενο Νεοφιλελεύθερο πολιτικό ιδεαλισμό και παραλλαγές του όπως ο κονστρουκτιβισμός, που επικράτησε μετα την πτώση της Ε.Σ.Σ.Δ. και εκφράστηκε κυρίως στο διαβόητο έργο του Φράνσις Φουκουγιάμα  «Το τέλος της Ιστορίας».

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ιδεοληψία της παγκοσμιοποίησης εμφανίζεται στην Ιστορική πορεία της Ανθρωπότητας. Χρησιμοποιήθηκε ιστορικά από όλες τις Αυτοκρατορικές Δυνάμεις, όπως άλλωστε και οι μονοθεϊστικές θρησκείες, στην προσπάθεια να ελέγξουν τους υποτελείς λαούς και τα διαφορετικά Έθνη που είχαν κάτω από την ηγεμονία τους. Παράδειγμα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με την «Ρωμαϊκή Ειρήνη», η Βρετανική Αυτοκρατορία του 19^ου αιώνα που μιλούσε για «ενότητα της Ανθρωπότητας», η Ιαπωνική Αυτοκρατορία του μεσοπολέμου που προωθούσε την «Ενωμένη Ασία»

                 Η Νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση είναι το Ιδεολόγημα της Δύσης και συγκεκριμένα των Η.Π.Α. και της Ε.Ε. που εσφαλμένα θεώρησαν πως μετα την κατάρρευση του Κομμουνισμού- του άλλου ιδεολογήματος παγκοσμιοποίησης – εκείνου της Ε.Σ.Σ.Δ., θα επικρατούσε νομοτελειακά σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Αλλά ας βάλουμε την Νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση στο μικροσκόπιο:

Το βασικό της αίτημα για Ανοικτά Σύνορα αμφισβητεί ευθέως την Κρατική Κυριαρχία. Εάν όμως αμφισβητηθεί το Κράτος, αυτόματα αμφισβητούνται ο Λαός και το Έθνος. Αυτή η αμφισβήτηση είναι στον πυρήνα της παγκοσμιοποίησης. Ο Πατριωτισμός λοιδορείται και έντεχνα συγχέεται με τον Εθνικισμό και τον Ρατσισμό. Καταργείται η έννοια του Πολίτη και αναδεικνύεται το υπερεθνικό «δικαιωματικό» άτομο, με την άνευ ορίων ελευθερία, η οποία δεν επιδέχεται τους περιορισμούς που επιβάλει η Κοινωνία.

Και εδώ φθάνουμε στο κρίσιμο σημείο. Δηλαδή στην  Νεοφιλελεύθερη Οικονομική Ιδεολογία του Milton Friedman και της Σχολής του Σικάγο, που δεν δέχονται την ύπαρξη Κοινωνίας, αλλά μιλούν απλά για συνύπαρξη ατόμων χωρίς συνεκτικό πλαίσιο και συλλογική ταυτότητα. Αφού δεν  υπάρχει Κοινωνία, δεν υφίσταται λόγος για  Κοινωνική Πρόνοια, Δημόσιο Σύστημα Υγείας, Δημόσια Παιδεία και άλλες  Δημόσιες Υπηρεσίες. Όλα αυτά θα μπορεί να τα προσφέρει ο ιδιωτικός τομέας, σε αυτούς που μπορούν να τα πληρώσουν. Το Κράτος έχει μόνο την Ευθύνη διατήρησης Δυνάμεων Ασφαλείας που θα προστατεύει τους έχοντες από τους μη έχοντες! Επομένως δεν υπάρχει και λόγος Φορολογίας. Το να φορολογούνται οι πλούσιοι για να έχουν εκπαίδευση, υγεία και πρόνοια οι φτωχοί είναι ηθικά απαράδεκτο για τους Νεοφιλελεύθερους! Οι πλούσιοι απολαμβάνουν το αποτέλεσμα της αξίας τους, ενώ οι φτωχοί είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την δυστυχία τους.

Φυσικά η αποδόμηση της Κοινωνίας συμβαδίζει με την αποδόμηση της Δημοκρατίας, αφού καταργεί την έννοια του Πολίτη, όπως και την Αρχή της Πλειοψηφίας, που εκφράζει την συλλογική θέληση της κοινωνίας για επιλογή και δράση.

Η ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και η πολιτική των ανοικτών συνόρων, αποβλέπει στην βαθμιαία αλλοίωση και ομογενοποίηση του πληθυσμού, ιδίως στις βιομηχανικές χώρες της Δύσης, που διαθέτουν ιστορικό βάθος και σαφή πολιτισμική ταυτότητα, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση των Εθνών και των Κοινωνιών και την αλλοίωση των πολιτισμικών χαρακτηριστικών, με σκοπό την δημιουργία μιας δεξαμενής φτηνού εργατικού δυναμικού στα όρια της δουλείας, προς εκμετάλλευση από τις νεοφιλελεύθερες Ελίτ της Δύσης.

Το ότι η διεθνιστική ιδεοληψία ενός σημαντικού τμήματος της Αριστεράς, απομεινάρι του κομουνιστικού διεθνισμού, έχει σαν αποτέλεσμα σήμερα να προωθεί επί της ουσίας το μοντέλο της Νεοφιλελεύθερης Παγκοσμιοποίησης, είναι πράγματι εντυπωσιακό! Το να ξεκινάς από τον Μαρξ και να καταλήγεις στον Φρίντμαν είναι το κατόρθωμα της Αριστεράς του 21ου Αιώνα!

Η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων αποδείχτηκε καταστροφική, αφού  αφορά κυρίως κερδοσκοπικά κεφάλαια, αμοιβαία κεφάλαια ( funds ) τύπου Σόρος, που επενδύονται σε αναδυόμενες οικονομίες, όσο αυτές εμφανίζουν μεγέθυνση, για να αποτραβηχτούν μαζικά με τα πρώτα σύννεφα στον ορίζοντα, με αποτέλεσμα την οικονομική κατάρρευση ολόκληρων Χωρών, όπως συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στις Χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Όσον αφορά το ελεύθερο εμπόριο, μπορεί να κρατά χαμηλά τις διεθνείς τιμές των αγαθών, όμως έχει αυξήσει υπερβολικά τον βαθμό αλληλεξάρτησης των οικονομιών, γεγονός που μειώνει την ανεξαρτησία των Κρατών και καταργεί την αυτάρκειά τους, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσης σε δύσκολες περιόδους. Άλλωστε η «αλληλεξάρτηση» οδηγεί σε ετεροβαρή εξάρτηση των ασθενέστερων οικονομικά κρατών από τα ισχυρότερα. Ενδεικτικά οι Η.Π.Α. κατέχουν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων γεγονός που χρησιμοποιείται για άσκηση ηγεμονικής επιρροής στο Διεθνές Σύστημα.

Η οικονομική αλληλεξάρτηση και ο εμπορικός ανταγωνισμός όχι μόνο δεν εγγυούνται την Ειρήνη αλλά συχνά αποτελούν αιτία σύγκρουσης. Το 1913 υπήρξε το έτος κατά το οποίο οι παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές σημείωσαν παγκόσμιο ρεκόρ. Το 1914 κηρύχθηκε ο 1^ος Παγκόσμιος Πόλεμος.

                 Οι Πολυεθνικές Εταιρίες, αν και σε πρώτη εντύπωση μπορεί να θεωρηθούν ανεξάρτητοι διεθνείς δρώντες και σε ένα βαθμό είναι, εν τούτοις δεν αντιπροσωπεύουν παρά τμήματα της Ελίτ της Ηγεμονικής Δύναμης. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ισχυρότερων Πολυεθνικών έχει την έδρα του στις Η.Π.Α.. Το ίδιο πάνω κάτω συμβαίνει και με την πλειοψηφία των Μ.Κ.Ο. με τις δαιδαλώδεις και θολές πηγές χρηματοδότησής των.

Όσον αφορά τους Διεθνείς Οργανισμούς, είναι πασίγνωστο ότι μόνο ανεξάρτητοι δεν είναι και οι αποφάσεις τους είτε υπαγορεύονται,  είτε μπλοκάρονται από τα Ισχυρά Κράτη του Διεθνούς Συστήματος.

Λαμβάνοντας υπ’ όψη τα προηγούμενα, είναι περιττό να συζητούμε για πραγματικά Ανθρώπινα Δικαιώματα και  Δημοκρατία και τελείως ανόητο για Παγκόσμια Δημοκρατική Διακυβέρνηση. Αντίθετα μια παγκόσμια Διακυβέρνηση, πρακτικά αδύνατη ευτυχώς, θα συγκέντρωνε την εξουσία στα χέρια μιας Ελίτ ελαχίστων ανθρώπων. ‘Ένας Χομπσιανός Λεβιάθαν σε παγκόσμια κλίμακα θα έδινε σάρκα και οστά στον Μεγάλο Αδελφό του Όργουελ!

                 Αλλά ας επιστρέψουμε στον Ρεαλισμό.

Τα Κράτη είναι οι κύριοι Δρώντες στο Διεθνές Σύστημα. Τα Κράτη ασκούν πλήρη κυριαρχία εντός των συνόρων τους και αυτό είναι θεμελιώδες στοιχείο της ύπαρξής τους.  Το Διεθνές Δίκαιο, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι το κοινό συμφέρον των περισσότερων και ισχυρότερων κρατών. Αλλά όποιος επικαλείται το Διεθνές Δίκαιο, πρέπει και να έχει την Ισχύ να το επιβάλλει. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει καμμιά υπερεθνική δύναμη να το επιβάλλει για λογαριασμό κανενός. Οι Διεθνείς Οργανισμοί δεν είναι ανεξάρτητοι δρώντες, αλλά άγονται και φέρονται από τις Μεγάλες Δυνάμεις, τα αντιτιθέμενα συμφέροντα των οποίων τους καθιστούν συνήθως αναποτελεσματικούς. Έτσι οι αποφάσεις του Ο.Η.Ε. μπλοκάρονται συνήθως από ένα ή περισσότερα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, που είναι τα ισχυρότερα Κράτη του συστήματος, ασκούν ηγεμονισμό στον Οργανισμό και  έχουν δικαίωμα βέτο στις αποφάσεις του. Η Ε.Ε. που ξεκίνησε σαν Υπερεθνικός Οργανισμός με ισότιμη συμμετοχή των μελών του, κατέληξε μέσον επιβολής του Οικονομικού Ιμπεριαλισμού της Γερμανίας.

Κάθε Κράτος επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή του στο Σύστημα, γιατί αυτό αυξάνει την ασφάλειά του και τις πιθανότητες επιβίωσής του. Απαραίτητη γι’ αυτό είναι η Ισχύς. Η Ισχύς μπορεί να είναι εμφανής, όπως η Στρατιωτική Ισχύς, ή λανθάνουσα ( Οικονομική Ισχύς και δυνατότητα μετατροπής της Οικονομίας από ειρηνική σε πολεμική, πολιτιστική διείσδυση, κοινωνική συνοχή, διπλωματική επιρροή και συμμαχίες, αποτελεσματικές υπηρεσίες πληροφοριών ).

Η Ισχύς είναι απαραίτητη για την επιβολή ηγεμονίας σε μία γεωπολιτική περιοχή, επειδή η ηγεμονία παρέχει τα περισσότερα εχέγγυα ασφάλειας και επιβίωσης ενός κράτους. Ηγεμονικό είναι το κράτος που η Ισχύς του δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανένα άλλο κράτος του γεωπολιτικού του χώρου, αλλά και από όλα τα άλλα κράτη μαζί στην περιοχή αυτή.  Παράδειγμα ηγεμονικού κράτους στο Δυτικό ημισφαίριο είναι οι Η.Π.Α.

Τα μη ηγεμονικά κράτη είναι απαραίτητο να διατηρούν Ισχύ αποτροπής απέναντι στην Ισχύ των  εχθρικών κρατών. Αυτό σημαίνει ότι επιθετική δράση από εχθρικό κράτος, θα έχει τόσο υψηλό κόστος γι’ αυτό, που θα καθιστά  απαγορευτική την όποια επιθετική ενέργεια. Η Ειρήνη βασίζεται στην αμοιβαία δυνατότητα αποτροπής μεταξύ των Διεθνών Δρώντων, που χαρακτηρίζεται σαν εξισορρόπηση Ισχύος, το πλέγμα των κοινών συμφερόντων, ή στην υποταγή στο Ηγεμονικό κράτος.

Ο κατευνασμός, δηλαδή η προσπάθεια αντιμετώπισης της επιθετικότητας ενός Διεθνούς Δρώντος με διάλογο και παραχωρήσεις, έχει νόημα μόνο σαν ενδιάμεση στρατηγική, προκειμένου να κερδηθεί χρόνος για αύξηση της αποτρεπτικής Ισχύος. Σαν αυτοσκοπός αποτελεί αυτοκαταστροφική πολιτική, που οδηγεί νομοτελειακά σε ήττα με ή χωρίς πόλεμο και κατάλυση του κράτους που την εφαρμόζει.

Αν κανείς εφαρμόσει το παραπάνω πλαίσιο στις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις θα καταλήξει εύκολα στα ανάλογα προφανή συμπεράσματα.

Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει, ότι τα μεγάλα παγκόσμια προβλήματα της εποχής μας, όπως η περιβαλλοντολογική Κρίση, η πρόσφατη Πανδημία, αλλά και η φτώχεια ή μια πιθανή επισιτιστική κρίση, απαιτούν αντιμετώπιση που ξεπερνά τις δυνατότητες του κάθε κράτους ξεχωριστά και προϋποθέτουν παγκόσμια συνεννόηση και προσπάθεια για την αντιμετώπισή τους. Αυτό είναι σωστό, αλλά η παγκοσμιοποίηση δεν είναι η λύση. Δεν μπορούν οι άνθρωποι να συνεργαστούν στην βάση ενός θολού υπερεθνικού πλαισίου έξω και πέρα από τις κρατικές οντότητες. Είναι τα κράτη που πρέπει να συνεργαστούν στην βάση συγκεκριμένων πολιτικών, για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων, αφού πεισθούν ότι αυτό είναι το κοινό τους συμφέρον. Είναι διαφορετικό πράγμα η πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης για την ανάδειξη αυτού του συμφέροντος, από την θολή διεθνιστική δράση.

Όλες οι θεωρίες της παγκοσμιοποίησης τείνουν να αγνοούν δύο θεμελιώδη χαρακτηριστικά του Διεθνούς Χώρου. Την ριζική διαφορετικότητα     ( ετερότητα ) των Διεθνών Δρώντων (πολιτισμική, ηθική, θρησκευτική, ιστορική ) και την φυσική τους τάση για ανεξαρτησία και αυτονομία, απόρροια του αιτήματος για απόλυτη Κυριαρχία εντός των συνόρων τους. Κανένα κράτος δεν είναι ουσιαστικά διατεθειμένο να παραχωρήσει Κυριαρχία σε κάποια υπερεθνική Διακρατική Αρχή, γιατί αυτή θα καταλήξει νομοτελειακά όργανο επιβολής των ισχυρότερων κρατών του Συστήματος. Παράδειγμα η Γερμανική ηγεμονία στην υπό διάλυση Ε.Ε.

Κάθε Κράτος επίσης έχει το απόλυτο δικαίωμα και την ευθύνη να καθορίζει το Εθνικό του συμφέρον και κανένας άλλος Διεθνής Δρών δεν έχει το δικαίωμα να του υπαγορέψει πιο είναι αυτό το συμφέρον. Παράδειγμα η απάντηση που έδωσε ο Τάσσος Παπαδόπουλος στον Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. που τον πίεζε να αποδεχτεί το σχέδιο Ανάν: « Παρέλαβα Κράτος, δεν θα παραδώσω Κοινότητα ». Άλλο παράδειγμα η πίεση που υφίσταται η Πατρίδα μας από «Εταίρους» της Ε.Ε. και άλλους «συμμάχους» να αποστρατιωτικοποιήσει τα Νησιά του Αιγαίου κατ’ απαίτηση της Τουρκίας.  

Σε τελευταία ανάλυση η παγκοσμιοποίηση είναι ένα φάντασμα, απόρροια ιδεολογιών που εξυπηρετούν τις πολιτικές επιρροής Ηγεμονικών Κρατών. Πρόσφατα παραδείγματα ο νεοφιλελευθερισμός των Η.Π.Α. και ο κομμουνισμός της Ε.Σ.Σ.Δ.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει  στο Ισλάμ για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι το ότι  τοποθετεί την θρησκεία πάνω από το Έθνος γεγονός που εκμεταλλεύονται σοβινιστικά Κράτη όπως το Ιράν και η Τουρκία για να χειραγωγήσουν τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς στην κατεύθυνση εξυπηρέτησης των Εθνικών τους συμφερόντων. Ο δεύτερος είναι ότι επειδή το Ισλάμ εκτός από θρησκεία είναι και δικαιακό σύστημα (σαρία), οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί δεν είναι πολιτισμικά αφομοιώσιμοι από τις κοινωνίες της Δύσης, όπου κατά προτεραιότητα και με την αποδεδειγμένη συμμετοχή των προαναφερθέντων Κρατών, κατευθύνονται τα μεταναστευτικά τους ρεύματα, με αποσταθεροποιητικό αποτέλεσμα και πρόκληση εθνικιστικής αντίδρασης στις κοινωνίες αυτές. Για την κατάσταση βέβαια αυτή δεν είναι άμοιρες ευθυνών και οι διεθνιστικές φαντασιώσεις μέρους των δυτικών κοινωνιών, καθώς και οι σκοτεινές προθέσεις των νεοφιλελεύθερων Ελίτ της Δύσης, που με την εισαγωγή σκλάβων από την Ανατολή και την Αφρική, δηλαδή παράνομων μεταναστών χωρίς δικαιώματα, προσπαθούν να καταλύσουν τις εργασιακές σχέσεις στην Ευρώπη όπως ήδη έχει επισημανθεί.

Ρεαλισμός λοιπόν ή παγκοσμιοποίηση; Το δίλλημα στην πραγματικότητα δεν υφίσταται! Γιατί αντιπαραβάλει το πραγματικό με το φανταστικό!

Και η πραγματικότητα είναι πως ο Κόσμος μας δεν είναι κόσμος αγγέλων! Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι μια αιματοβαμμένη ιστορία, ένας αέναος αγώνας επιβίωσης. Στην Ιστορική πορεία δυστυχώς αποδείχτηκε ότι τους λαούς περισσότερα είναι αυτά που τους χωρίζουν παρά αυτά που τους ενώνουν! Οι Διεθνείς Δρώντες ποτέ δεν  κατάφεραν να υπερβούν το Δίλλημα Ασφάλειας, που είναι προέκταση αυτού που στην θεωρία των Παιγνίων ονομάζουμε το δίλλημα του φυλακισμένου!  Γι’ αυτό και ο ρεαλισμός φαντάζει σκοτεινός, αποκρουστικός και ανήθικος!

Η Ρεαλιστική θεωρία από την εποχή του Machiavelli και του Hobbes παίρνει σαν δεδομένη την κακία της ανθρώπινης φύσης. Η εξήγηση αυτή είναι ελλιπής και κάπως μεταφυσική, δεδομένου ότι δημιουργεί και μια λογική αντίφαση με το κοινωνικό συμβόλαιο, που προϋποθέτει την παραχώρηση εξουσίας από τα μέλη της κοινωνίας σε κάποιους ανθρώπους, προκειμένου να κυβερνήσουν και να εφαρμόσουν τους νόμους .

Την βαθύτερη αιτία για την ανθρώπινη συμπεριφορά μας την δίνει ο Επίκουρος. Και η βαθύτερη αιτία είναι ο Φόβος του θανάτου!

Ο αγώνας για επιβίωση είναι η κινητήρια δύναμη της Ιστορίας, τόσο σε επίπεδο ατόμων όσο και κοινωνιών. Η απληστία των ανθρώπων και το πάθος τους για δόξα,  πλούτο και επιρροή  και ο αγώνας των κοινωνιών για Ηγεμονία στο Διεθνές Σύστημα, έχουν την ρίζα τους στον Φόβο του Θανάτου!

Ο Φόβος του Θανάτου δεν είναι διαχειρίσημος από τους ανθρώπους! Ο άνθρωπος έφτιαξε κοινωνίες για να διασφαλίσει την επιβίωσή του, θυσιάζοντας την απόλυτη ελευθερία της φυσικής κατάστασης και θρησκείες, στην προσπάθειά του να αποκτήσει ελπίδα για μετά θάνατον ζωή. Γι’ αυτό και οι θρησκείες δεν είναι τίποτα άλλο από προσπάθεια αυτοεξαπάτησης του ανθρώπου!  Γι’ αυτό και η πίστη στα θρησκευτικά δόγματα αντιστρατεύεται την λογική. Γιατί στην  ουσία πρόκειται για άρνηση της πραγματικότητας και της νομοτέλειας του θανάτου.

 Ο Φόβος του θανάτου για τον άνθρωπο μεταφράζεται σε αγωνία και αγώνα επιβίωσης για τις κοινωνίες τα Έθνη και τα Κράτη. Η Επικούρεια φιλοσοφία μπορεί να διαχειριστεί τον πρώτο και με τον Επικούρειο Κανόνα να εξορθολογήσει τα συμφέροντα των Διεθνών Δρώντων και να θέσει τις σχέσεις τους σε πιο στέρεες βάσεις. Γιατί είναι σημαντικό το Εθνικό Συμφέρον να τίθεται σε ρεαλιστικές και όχι ιδεαλιστικές βάσεις. Και να προσβλέπει σε μακροπρόθεσμα οφέλη. Να είναι αδιαπραγμάτευτο όταν πρόκειται για την Εθνική κυριαρχία και επιβίωση, αλλά ευέλικτο σε δευτερεύοντα θέματα όπου πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι αντικειμενικές δυσκολίες και τα συμφέροντα των άλλων Διεθνών Δρώντων, ώστε να επιτυγχάνονται βιώσιμες αμοιβαία επωφελείς συμφωνίες. Αυτός άλλωστε είναι ο ρόλος της Διπλωματίας.  Όπως τονίζει ένας από τους  κορυφαίους μεταπολεμικούς διεθνολόγους,  εκπρόσωπος της Ρεαλιστικής Σχολής ο Hans Morgenthau στο έργο του «Politics among Nations» υπέρτατη πολιτική δεξιοτεχνία θεωρείται η Σύνεση, δηλαδή η ικανότητα της στάθμισης των συνεπειών εναλλακτικών πολιτικών ενεργειών. Και η Σύνεση είναι απόρροια της Φρόνησης! Της μέγιστης κατά τον Επίκουρο Αρετής που την θεωρεί σημαντικότερη και από την Φιλοσοφία την ίδια!

 Έτσι υπάρχουν περιθώρια παρέμβασης μιας Φιλοσοφίας του πραγματικού και όχι του μεταφυσικού, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες ανάδειξης των Πραγματικών Συμφερόντων των Διεθνών Δρώντων με την ελπίδα να ενθαρρυνθεί περαιτέρω η διεθνής συνεργασία και η διάθεση για την αντιμετώπιση των Παγκόσμιων Προβλημάτων, σε  όφελος των Κοινωνιών και των Πολιτών.

Δημήτρης Άλτας